Thủy Canh Là Gì? Top 6 Mô Hình Trồng Rau Thủy Canh Kinh Điển

Khoa học hiện đại đã cho thấy rằng thực vật cần đến 95% nước để truyền dẫn và tồn tại, nó không hoàn toàn cần đất để sống, chúng chỉ cần 5% dinh dưỡng từ đất mà thôi. Thủy canh là gì? Có những mô hình trồng rau thủy canh nào? Trong bài viết này, Thvm xin chia sẻ chi tiết về phương pháp trồng rau thủy canh cho những người mới tìm hiểu về mô hình trồng rau an toàn này.

Thủy canh là gì?

Thủy canh là một kỹ thuật trồng cây trong môi trường dung dịch dinh dưỡng, đơn giản bạn có thể hiểu là việc trồng cây trong nước. Bằng việc trồng các loại cây hoàn toàn bằng nước, trong nước bạn sẽ cung cấp các loại ion khoáng hóa và dinh dưỡng giúp cây phát triển tốt nhất.

Bản chất của phương pháp này chính là dùng nước làm môi trường cung cấp đầy đủ cho cây các chất dinh dưỡng cần thiết đúng thời điểm để cây phát triển. Với thủy canh, dinh dưỡng được chuyển hóa dưới dạng lỏng (dạng dễ hấp thụ nhất cho cây) để cây dễ dàng hấp thu trong quá trình phát triển nên ta hoàn toàn không cần dùng đất làm môi trường sống cho cây.

Môi trường đất ở đây chỉ đóng vai trò làm nơi lưu trữ dinh dưỡng cho quá trình phát triển của cây, cây sẽ sử dụng từ từ lượng dinh dưỡng này trong quá trình phát triển và lớn lên.

Tuy nhiên, vẫn đảm bảo cung cấp cho cây đầy đủ ánh sáng cần thiết như trồng cây thổ canh thông thường để quá trình hô hấp và quang hợp được diễn ra một cách tốt nhất cho cây phát triển bình thường.

Phương pháp trồng rau thủy canh có tốt không?

Với phương pháp thủy canh này, bạn đã tạo ra được môi trường sống sạch sẽ cho cây trồng, không có những yếu tố ảnh hưởng ô nhiễm từ môi trường đất gây ra cho cây như nấm mốc và sâu bệnh. Với mô hình trồng thủy canh thì đất chỉ đóng vai trò là nơi giúp cây lưu giữ chất dinh dưỡng.

Thường sẽ kết hợp với các giá thể để cố định cây và giúp rễ phát triển. Mọi dưỡng chất cung cấp cho cây đều được chuyển hóa thành dạng lỏng khi sử dụng phương pháp trồng rau thủy canh. Đây là dạng dinh dưỡng giúp cây trồng dễ hấp thu được nhiều nguồn dưỡng chất hơn.

Thủy canh được nghiên cứu là phương pháp cho ra năng suất cao hơn so với phương pháp trồng rau thổ canh, không chỉ vậy mà thủy canh còn tận dụng diện tích trồng khá tốt vì có thể chia không gian thành nhiều tầng để mở rộng diện tích.

Các mô hình trồng rau thủy canh kinh điển

Đã có rất nhiều mô hình trồng rau thủy canh tại nhà khác nhau được nghiên cứu và đưa ra áp dụng vào thực tế sao cho phù hợp với điều kiện khí hậu từng nơi.

Đa phần các máng trồng thủy canh hiện nay đều được làm bằng nhựa nhưng cũng có thể sử dụng những vật liệu khác như thủy tinh, bê tông hoặc kim loại,… Khi trồng các máng cần được che nắng để không tạo rong rêu phát triển trong môi trường dung dịch thủy canh.

Mô hình thủy canh dạng bấc (Wick system)

Đây là hệ thống thủy canh đơn giản và được phát triển sớm nhất. Nguyên lý hoạt động của mô hình này như nguyên tắc của đèn dầu sử dụng sợi bấc để cung cấp dinh dưỡng cho cây.

Đặt một đầu sợi bấc chìm trong dung dịch dinh dưỡng, đầu còn lại chạm vào rễ của cây. Sợi bấc sẽ có nhiệm vụ hút nước và dinh dưỡng lên để nuôi cây, như vậy cây vẫn có đủ dinh dưỡng để phát triển. Bấc được làm từ sợi vải, mượn cơ chế thẩm thấu ngược giúp nước dâng cao lên thấm vào giá thể và cây trồng có thể hút dinh dưỡng được

Hiện nay mô hình này vẫn còn được áp dụng để trồng một số loại cây dài ngày, cây được trồng trong giá thể bên dưới được thiết kế bồn dinh dưỡng.

Mô hình thủy canh tĩnh (Deep water culture system)

Hệ thống này sử dụng một bình, bể, khay hoặc thùng chứa dung dịch thủy canh phía dưới. Phần giữ cây thường làm bằng chất liệu nhẹ phía trên miệng. Rễ cây để ngập trong dung dịch thủy canh, dinh dưỡng được pha trong nước với hệ thống sục oxy cho cây dễ hấp thụ.

Các loài cây ngắn ngày rất phù hợp, mô hình đơn giản vừa mang lại hiệu quả cao nên mô hình này khá được ưa chuộng tại Việt Nam.

Ưu điểm: Mô hình thủy canh tĩnh có các ưu điểm phải kể đến như:

– Tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian trồng rau.

– Năng suất cao, rau đảm bảo sạch, ít sâu bệnh và chất lượng cao.

– Dễ trồng được các loại rau trái mùa, cho các loại rau đa dạng.

– Không cần sử dụng đất, không cần diện tích lớn nên có thể tận dụng sân thượng, phòng ốc nhỏ trồng rau.

Nhược điểm

– Cần thùng xốp, khay nhựa hoặc dụng cụ chứa chuyên dụng chứa dung dịch thủy canh thường rất cồng kềnh và nặng.

– Do môi trường thủy canh tĩnh là dung dịch dinh dưỡng, chúng luôn đứng yên. Dẫn đến không có sự trao đổi khí, đặc biệt là oxy dễ dẫn đến hiện tượng cây bị thối rễ. Nếu để hiện tượng này kéo dài cây sẽ không thể phát triển bình thường, thậm chí có thể khiến cây bị chết.

Mô hình trồng rau thủy canh hồi lưu (Active system)

Khác với thủy canh tĩnh phần rễ cây luôn chìm trong dung dịch thì mô hình này có thêm một máy bơm để điều khiển lượng dung dịch vào khay rồi rút ra theo một chù kỳ nhất định. Bộ rễ của cây không phải lúc nào cũng ngập trong nước, tránh được ngập úng và tạo được khoảng không để cây có thể thở tự nhiên.

Mô hình này khá tối ưu và hiện tại đang được ứng dụng vào sản xuất ở rất nhiều trang trại tại Việt Nam. Cải tiến hơn, mô hình thủy canh hồi lưu ra đời, không cho rễ ngập trong dinh dưỡng nữa mà cho rễ chạm dinh dưỡng theo chu kỳ ngập xả, giúp cây đơn bệnh hơn, rễ cây giàu oxy phát triển nhanh hơn 30% so với mô hình thủy canh tĩnh.

Ưu điểm

– Nhờ vào sự luân chuyển liên tục của dòng dinh dưỡng, nên giúp cây dễ hấp thụ chất dinh dưỡng hơn và trao đổi chất tốt hơn.

– Hệ thống thủy canh này hoạt động với cơ chế tự động nên mô hình rất tiết kiệm thời gian cho những người bận rộn và kinh doanh rau thủy canh.

– Rau được trồng từ mô hình này luôn cho năng suất cao, tươi ngon và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm

Nhược điểm

– Cần đầu tư hệ thống dụng cụ trồng khá tốn kém.

– Chỉ thích hợp với các loại rau cải, không thể trồng các loại cây như cây ăn quả lâu năm.

Hệ thống thủy canh nhỏ giọt (Drip hydroponic system)

Đây là mô hình trồng rau thủy canh phổ biến, được các nước trên thế giới ưa chuộng, đặc biệt phát triển mạnh nhất ở các trang trại Isreal. Nơi mà việc xây dựng khó khăn, các mô hình đòi hỏi canh tác diện rộng và đất nền trơ, thì hệ thống nhỏ giọt tỏ ra tối ưu hơn cả. Sẽ có hệ thống máy bơm, bơm dung dịch dinh dưỡng lên và nhỏ trực tiếp vào gốc của cây trồng.

Nước được nhỏ giọt, chậm theo định kì. Dinh dưỡng sẽ từ từ trôi xuống bộ rễ, phần dư sẽ được trở lại bể chứa và tái sử dụng. Hệ thống sử dụng hiệu quả dinh dưỡng, thích hợp trồng các cây thảo mộc, các loại hoa và một số cây ăn trái như dưa chuột, cà chua, ớt,…

Để có thể thực hiện thành công mô hình này, bạn phải đáp ứng đầy đủ các trang thiết bị như hệ thống lọc nước, ống nhỏ giọt, hệ thống tưới nước tự động,… Dinh dưỡng đươc pha và bơm định kỳ một lượng được tính toán chính xác giúp cây khỏe mạnh và tiết kiệm dinh dưỡng tối đa.

Ưu điểm:

– Không gây xói mòn giá thể như phương pháp trồng rau thông thường

– Tiết kiệm tối đa chất dinh dưỡng mỗi lần tưới.

– Tiết kiệm được khá nhiều công sức và cũng như thời gian vì tất cả đều tự động.

– Giúp cây phát triển trong một môi trường sạch sẽ.

Nhược điểm:

– Cần đầu tư hệ thống tưới tiêu nên khá tốn kém.

– Cần kiểm tra hệ thống tưới tiêu thường xuyên, vì hệ thống dễ bị tắt nghẽn.

– Hơn nữa hệ thống tưới lên rễ, không thể làm mát toàn bộ cây nhất là trong thời tiết nóng nực.

Mô hình màng dinh dưỡng NTF (Nutrient Film Technique)

Màng dinh dưỡng được phát triển nhiều năm gần đây bởi tính đa năng và hiểu quả khổng lồ mà chúng mang lại. Cây được tiếp xúc một lượng lớn chất dinh dưỡng và lượng nước tiêu thụ ít, tiết kiệm đến 80% so với canh tác thông thường.

Máng trồng bằng vật liệu nhựa, rẻ tiền mà hiệu quả cực cao, hiện tại hệ thống màng dinh dưỡng NFT đang được xem là cứu tinh của vấn đề thiếu hụt thực phẩm trên thế thới. Năng suất cao, gối vụ nhanh, quản lý tốt, ít dịch bệnh, tiêu thụ ít nước.

Mô hình khí canh (Aeroponics)

Khí canh là hệ thống cải tiến của thủy canh, cây trồng được giữ đứng sau đó hệ thống giữ ẩm cho rễ ở độ ấm 100% hoặc tương đương, cây sẽ hấp thụ dinh dưỡng thông qua nước được phun áp lực bằng béc tưới.

Mô hình khí canh còn dễ dàng cải tiến theo không gian nên ứng dụng trong đô thị được, đề tài chi phí cho khí canh vẫn còn đang gặp nhiều tranh cãi nhưng ko thể phủ nhận lợi ích từ khí canh.

Những lợi ích từ phương pháp trồng thủy canh

• Cho sản lượng lớn và sạch: Với phương thức trồng thủy canh này, sẽ cho ra sản lượng rau rất lớn, không tốn thời gian và diện tích như phương pháp nguyên thủy. Trồng trong mô hình khép kín, được kiểm soát kỹ lưỡng nên chất lượng rau thủy canh thành phẩm rất cao.
• Lợi nhuận cao: Vì rau nhiều và chất lượng cao nên giá bán cũng cao hơn từ đó lợi nhuận thu được cũng nhiều hơn. Tiết kiệm rất nhiều chi phí thuê nhân công và chăm sóc bởi tất cả đều theo mô hình công nghệ khép kín.
• Tiết kiệm tài nguyên: Thủy canh sử dụng ít nước hơn nhiều so với canh tác bằng đất vì nước trong hệ thống Thủy canh được tái sử dụng một cách tuần hoàn. Trong canh tác truyền thống, nước được đổ trên mặt đất và thấm vào đất. Chỉ một phần nhỏ nước thực sự được cây trồng hấp thụ.
• Thời gian thu hoạch nhanh: Thông thường rau trồng sẽ thu hoạch được sau 20 ngày đến 1 tháng. Việc luân phiên vụ mùa cũng giúp cho thu được nhiều ra hơn.
• Vị trí: Do không sinh trưởng phụ thuộc vào đất, nên có thể di chuyển khắp nơi. Trồng tại nhiều địa điểm thuận lợi cho việc giữ vườn và chăm sóc.
• Hạn chế rủi ro: Nhờ áp dụng công nghệ cao và được kiểm soát chặt chẽ, nguy cơ về dịch bệnh, sâu bọ sẽ được hạn chế đi rất nhiều. Đồng thời trồng rau trong không gian khép kín cũng dễ kiểm soát sâu bệnh hơn.
• Bảo vệ môi trường: Việc trồng rau thủy canh, công nghệ cao không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hoặc các hóa chất độc hại khác nên không làm bẩn nguồn nước và khu đất trồng. Đồng thời, rau trồng cũng sẽ an toàn hơn, không tồn động lại hóa chất hoặc kim loại nặng.

Hiệu quả kinh tế khi trồng bằng phương pháp thủy canh

Khi trồng cây bằng phương pháp thủy canh cây trồng sẽ phát triển đồng đều với nhau tỉ lệ cây sống đạt lên tới 95% so với việc trồng rau bằng phương pháp truyền thống trồng ở đất. Cây không bị sâu bệnh phá hoại cây sạch không hóa chất, hiệu quả kinh tế của trồng rau thủy canh cao, khi thu hoạch rất đơn giản không tốn nhiều công sức.

Khi trồng rau bằng phương pháp thủy canh trên diện tích lớn, mỗi ngày bạn sẽ có thể cung cấp cho thị trường hơn 50 đến 60 kg rau thu được từ 2 đến 3 triệu đồng, một hướng đi lý tưởng của việc trồng rau thủy canh kinh doanh.

Ngoài ra việc trồng rau bằng phương pháp thủy canh còn đỡ tốn một phần chi phí từ việc thuê nhân công, giảm thời gian chăm sóc, không cần phải làm cỏ hay xới đất cho cây.

Tổng Kết

Trên đây là những kiến thức mà Thvm cập nhật để cung cấp cho bạn thông tin thủy canh là gì? Và Top 6 mô hình trồng thủy canh kinh điển đã được áp dụng từ bao năm nay. Các phương pháp này không chỉ được áp dụng tại các trang trại lớn với quy mô quốc gia mà ngày nay nó còn được các hộ gia đình sử dụng ngay tại nhà.

Với những ưu nhược điểm, lợi ích và hiệu quả kinh tế của mô hình trồng thủy canh này mang lại thì chắc hẳn mỗi chúng ta sẽ có lựa chọn cho riêng mình. Hãy áp dụng và thực hiện ngay để cho gia đình mình, cho xã hội những sản phẩm rau xanh nhất, tươi ngon nhất.

5 / 5 ( 1 bình chọn )

Nguồn bài viết Thủy Canh Là Gì? Top 6 Mô Hình Trồng Rau Thủy Canh Kinh Điển tại Cổng Thông Tin Thương Hiệu Vùng Miền.

source https://thvm.vn/thuy-canh-la-gi-cac-mo-hinh-trong-rau-thuy-canh/